Cán cân thương mại hay Trade Balance là một thuật ngữ quen thuộc trong lĩnh vực kinh tế học. Vậy cụ thể, Trade balance là gì? Đặc điểm của cán cân thương mại là gì và vai trò của nó như thế nào? Cùng tìm hiểu kỹ càng trong bài viết dưới đây. Bên cạnh đó, những thuật ngữ liên quan với Trade balance như “trade deficit, trade surplus, current balance” cũng được giải thích chi tiết để bạn hiểu hơn về các yếu tố xoay quanh cán cân thương mại.
Trade balance là gì? Giải thích ý nghĩa cán cân thương mại và các thuật ngữ liên quan
1. Trade Balance là gì? (hay Balance of Trade là gì)
Trade Balance hoặc Balance of Trade có nghĩa là Cán cân thương mại. Đây là một chỉ số thể hiện sự chênh lệch giữa tổng lượng hàng hóa xuất khẩu và nhập khẩu, chỉ số này thường gắn liền với một quốc gia và tính theo thời điểm nhất định. Nếu phân tích chỉ số này, ta sẽ thấy được nhiều vấn đề xoay quanh câu chuyện kinh tế của một quốc gia
Trade Balance là yếu tố quan trọng trong kinh tế của một quốc gia
Ví dụ: Năm 2022, cán cân thương mại hàng hóa của Việt Nam ước tính xuất siêu 11,2 tỷ USD, trong khi đó, năm trước chỉ xuất siêu 3,32 tỷ US. Vậy tính ra, Việt Nam xuất siêu 11,2 tỷ USD trong năm 2022, từ đó đạt thặng dư thương mại năm thứ 7 liên tiếp
2. Công thức tính cán cân thương mại
Công thức tính cán cân thương mại – trade balance là gì?
Câu trả lời được thể hiện bằng giá trị xuất khẩu ròng (Net Exports – NX).
Dựa theo sách giáo trình kinh tế vĩ mô, công thức tính cán cân thương mại sẽ là: Net Exports (NX) = Export (X) – Import (IM)
- Chú thích:
Export (X) – Giá trị xuất khẩu
Import (IM) – Giá trị nhập khẩu
Trong đó, giá trị xuất khẩu được tính phụ thuộc vào mức tiêu dùng của người ngoại quốc, cụ thể đó là lượng tiền mà người nước ngoài dùng để mua sắm các sản phẩm trong nước.
Giá trị xuất khẩu nên cao hơn giá trị nhập để tốt cho một quốc gia?
Ngược lại, giá trị nhập khẩu được xác định bằng lượng tiền mà người tiêu dùng trong nước sử dụng để mua các hàng hóa, dịch vụ của nước ngoài.
3. Các phân tích đồ thị trade balance là gì?
Thặng dư, thâm hụt và cân bằng là 3 tình huống mà tình trạng cán cân thương mại của một quốc gia có thể gặp phải
Một đồ thị cán cân thương mại
Nhìn vào biểu đồ trên, ta có thể phân tích: nếu nền kinh tế tạo ra sản lượng tại điểm Y1 thì cán cân thương mại thặng dư (X > IM), tạo ra sản lượng Y0 thì cán cân thương mại cân bằng và tại mức sản lượng là Y2 thì cán cân thương mại thâm hụt.
Như vậy, khi mức xuất khẩu và nhập khẩu không thay đổi thì trong trường hợp sản lượng quốc gia có xu hướng tăng lên, cán cân thương mại sẽ có khuynh hướng thâm hụt cao.
Điều này có nghĩa là trong quá trình phát triển kinh tế, cần phải dịch chuyển đường xuất khẩu lên phía trên thì gia tăng sản lượng sẽ làm giảm thâm hụt thương mại.
(Tài liệu tham khảo: Giáo trình Kinh tế vĩ mô, NXB Tài chính)
4. Giải thích các thuật ngữ liên quan đến cán cân thương mại
Một số thuật ngữ kinh tế liên quan đến trade balance là gì? Có thể kể ra một số từ tiêu biểu đó là trade deficit, trade surplus hay current balance.
Vậy cùng nhau, chúng ta sẽ tìm hiểu chi tiết hơn trong các mục dưới đây:
4.1. Deficit là gì?
Deficit trong kinh tế học là Thâm hụt.
Thâm hụt là giá trị của nguồn lực, đặc biệt là tiền, bị thiếu so với yêu cầu. Thâm hụt xảy ra khi những yếu tố này xảy ra: chi phí vượt quá doanh thu, nhập khẩu vượt quá xuất khẩu, hoặc nợ vượt quá tài sản.
Trong kinh tế học, Thâm hụt là cụm từ trái nghĩa với thặng dư (Surplus)
4.2. Trade deficit là gì?
Trade deficit trong kinh tế học là Thâm hụt thương mại
Thâm hụt thương mại là một thước đo trong thương mại quốc tế thể hiện tình trạng một quốc gia đang nhập khẩu nhiều hơn so với xuất khẩu. Chỉ số Thâm hụt thương mại thể hiện rằng dòng tiền nội địa đang chảy ra thị trường nước ngoài. Hay còn được gọi là cán cân thương mại âm.
Cách tính Trade Deficit là gì?
Thâm hụt thương mại = Tổng giá trị nhập khẩu – Tổng giá trị xuất khẩu
4.2. Trade Surplus là gì?
Trade Surplus trong kinh tế học là Thặng dư thương mại.
Thặng dư thương mại là thước đo thể hiện cán cân thương mại đang trong tình trạng dương, thể hiện rằng một quốc gia xuất khẩu nhiều hơn nhập khẩu
Cách tính Trade Surplus là gì?
Trade Surplus là điều mà mọi quốc gia mong muốn xuất hiện trong “cán cân” của mình
Cán cân thương mại = Tổng giá trị xuất khẩu – Tổng giá trị nhập khẩu
Thặng dư thương mại xảy ra khi kết quả của phép toán trên là số dương. Ý nghĩa Thặng dư thương mại là đại diện cho một dòng tiền từ thị trường nước ngoài chảy vào trong nước.
4.3. Current balance là gì?
Current Balance trong kinh tế học là Cán cân vãng lai
Cán cân vãng lai ghi chép giá trị về hàng hóa, dịch vụ gắn với xuất, nhập khẩu và những khoản thu chi khác có liên quan với nước ngoài về hàng hóa dịch vụ của quốc gia.
LỜI KẾT
Bài viết trên đây là tổng hợp những kiến thức về cán cân thương mại trong kinh tế học, là câu trả lời chi tiết và chính xác cho thắc mắc của Quý độc giả Trade Balance là gì? Những ý nghĩa của cán cân thương mại và giải thích các thuật ngữ liên quan trong bài viết rất mong sẽ giúp ích được cho độc giả trong quá trình tìm kiếm. Mọi thắc mắc và góp ý, vui lòng liên hệ trực tiếp qua Website